ABU YA’QUB YUSUF SAKKOKIYNING “MIFTOHU-L-ULUM” ASARIDA XABAR JUMLASI VA UNGA OID HOLATLAR TAFSILOTI

Abstract

Yusuf Sakkokiy harqaysi jumlani ikkiga xabariy va inshoiyga bo‘ladi. Xabar jumlasini qabul qiluvchiga xabar berishning faida-i xabar, lazim-i faida-i xabar, Istirxom – rahmni keltirish, Izhoru-d - do’f - zaiflikni ifodalash, Tavbih – koyish kabi turlari bor. Xabar jumlasining Ibtidoiy xabar – tinglovchining aytiladigan gap haqida oldindan ma’lumoti bo‘lmaydi, Talabiy xabar - tinglovchi gapning rost yoki yolg’on ekanligidan ikkilanishda bo‘ladi, Inkoriy xabar - tinglovchi gapni inkor qiladi. Xabariy jumlaning zohiriy (tashqi) holatiga ko‘ra turlari ham bor.

Kalit so‘zlar: xabar jumla, faida-i xabar, lazim-i faida-i xabar, Istirxom, Izhoru-d - do’f, Tavbih, Ibtidoiy, Talabiy, Inkoriy